Ağrı'da Arıcılık
NEDEN AĞRI BALI
Ağrı, arıcılık bakımından Doğu Anadolu Bölgesi’nin çoğu yüksek sahalarında görülen benzer coğrafî özelliklere sahiptir. Ağrı’nın arazi yapısı engebeli olup dar bir alan içinde topoğrafik farklılıklar göstermesi nedeni ile arıcılık sezonu daha uzun sürebilmektedir. Yükseklik farklılıklarının yanı sıra; bitki örtüsü bakımından zengin bir floraya sahip olması, bitkilerin değişik zamanlarda çiçek açması ve yöreye has çiçeklerin bolluğuyla da Ağrı arıcılık yönünden elverişli özelliklere sahip bulunmaktadır. Bilindiği gibi pestisit kullanımı bal arılarının yararlandığı nektar kaynaklarını azaltmakta, bu durum hem koloni veriminde azalmaya hem de daha yoğun seyyar arıcılık yapılmasına neden olmaktadır. Ağrı’da ise ziraî mücadele faaliyetinin çok yoğun olmaması, gerek bal kalitesini ve gerekse arı popülasyonunun korunmasında önemli bir ayrıcalık sağlamaktadır.
AĞRI BALININ ÖZELLİKLERİ
Yaklaşık olarak dört ay süren arıcılık sezonunun İlimiz genelinde ki dağlar, ovalar ve yaylalarında yapılmaktadır. İlimiz deniz seviyesinden 1640 m yükseklikte bulunmaktadır. Topraklarının %46’sını dağlık alanlar, %29’unu ovalar, %18’ini platolar ve %7’sini yaylalar oluşturmaktadır. Birçok ova,plato ve yaylaların doğal ve zengin bitki örtüsü sayesinde Ağrı doğal balın üretim merkezlerinden biri haline gelmektedir.
İLİMİZ BİTKİ FLORASI
İlimiz bitki florasındaki çeşitlilik; çalışma alanında başlıca doğal step familyaları ve bu familyalara ait başlıca türler şunlardır. Gramineae (Buğdaygiller): Alopecerus arundinaceus (çayır tilki kuyruğu), Elymus hispidus (ayrık otu), Bromus tomentellus (delice), Hordeum bulbosum (yabani arpa), stipa pantica (kılıç otu), Leguminosae (Baklagiller); Astragalus mikrocephalus (geven), Astragalus christianus (geven), Midecago sativa (yonca), Vicia crassa (yabani fiğ), Trifolium pratanse (çayır üçgülü), Compositea (Toplu çiçekgiller): Artemisia absinthium (gelin otu), Artemisia austriaca (küçük yavşan otu), Artemisia spicigera (yavşan otu), Triple Urospermum trarscoucacium (papatya), Cantaurea iberica (kırmızı peygamber çiçeği), Centaurea glastifolia (sarı peygamber çiçeği) Cantaurea solsititialis (çayır dikeni), Cirsium arvanse (tarla dikeni), Helichrysum plicatum (yayla çiçeği).
Labiateae (Baklagiller): Teucnium orienal (kirve otu), Thymus Fallax (kekik), Mentha longitolia (tüylü nane), Teucrium chamaedrys (yer meşesi), Stachys lavandula folia (mor çiçekli dağ çayı) (Gümüş,1990;33). Roseceae (Gülgiller): Sanguis-orba minor (küçük çayır düğmesi), Sarguisorba armena (çayır düğmesi), Polygonoceae (çoban değeneğiller): Polygonom bistorta (çayır çoban deneği), Rumex scutatus (ekşi kulak), Popaveraceae (Haşhaşgiller): Papau orientale (yabani haşhaş), Boraginaceae (Hodangiller): Anchusa leptophylla (sığır dili), Euphorbiaceae (sütleğengiller): Eupharbia virgata (sütleğen), Solana ceace (patlıcangiller): Hyoscyamus retüculatus (mor çiçekli banotu), Convolvulaceae (sarmaşıkgiller): Conculuulusarvensis (tarla sarmaşığı), Umbelliferae (Maydanozgiller): Eryngium billardieri (boğa dikeni).
Saha genelinde görülen floradaki bu çeşitlilik, yörede önemli bir arıcılık potansiyeli doğurmuştur. Yerli arıcılar tarafından yeterince değerlendirilmeyen bu potansiyel, özellikle her yıl Ağrı’ya gelen çok sayıdaki gezginci arıcı tarafından kısmen değerlendirilmektedir.
BAL ÜRETİM MİKTARTLARI
İlimizde çevresel bir kirlenmenin yaşanmadığı ormanlarımız, çayırlarımız, meralarımız ve tarım dışı (kayalık bataklık vb.) alanlarda tarımsal ilaç ve/veya kimyasal gübre kullanımı çok az miktarlarda olmaktadır. İlimizde son 5 yılda kovan sayısı 9.850 den 19.300’e çıkmış ve üretilen bal miktarı da 97 tondan 200 ton civarına çıkmıştır. Ülkemizdeki en büyük sertifikalı organik tarım alanlarına sahip İlimiz, öncelikli olarak nektar kaynaklarımızın varlığı ile doğal ve kaliteli bal üretimi için oldukça uygundur. İlimizde 130-150 arası gezginci arıcı ve 219 yerli arıcı bulunmaktadır. Bu yıl 20.000 kovan kapasitesine rağmen, İlimize gelen gezginci arıcılar ile birlikte 50 binlik koloni varlığı ile İlimiz hiçbir zaman flora yetersizliği gibi bir sorun ile karşılaşmamıştır.
